از این رو و به مناسبت شانزدهم رجب سالروز خارج شدن فاطمه بنت اسد از داخل کعبه پس از سه روز (10 سال قبل از بعثت) با یک کارشناس برجسته تاریخ اسلام درباره نگاه تاریخ به محل ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) به گفتوگو پرداختهایم که تقدیم میگردد.
حجت الاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفی غروی، استاد برجسته تاریخ اسلام درباره تلاشهایی که برای زیر سؤال بردن فضیلت ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) در کعبه انجام شده است، میگوید: در عصر معاصر حدود 70 سال پیش در قاهره مصر مقالهای منتشر شد که درباره ولادت مولای متقیان علی
(علیه السلام) در کعبه اظهار تشکیک و تردید کرده بود. از این رو، در مقام پاسخگویی به تردید در این باره، یکی از فضلای نجف اشرف به نام شیخ محمدعلی اردوبادی، تبریزی الاصل کتابی به نام «علی(علیه السلام)، ولیدالکعبه» را نوشت که مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) آن را به نام «علی(علیه السلام)، مولود کعبه» ترجمه و منتشر کرده است. وی اظهار میدارد: آن مرحوم در این کتاب، حدیث یا خبر ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) در کعبه را از نظر تاریخ، حدیث و ادبیات عرب، فارسی و اردو بررسی کرده و نگاه محدثان، مورخان و شاعران و ادیبان (که بیشتر آنان شیعه بودهاند) را درباره خبر ولادت امام علی(علیه السلام) بیان میکند. پس از این کتاب و نزدیک به 10 سال پیش سیدمحمدرضا حسینی جلالی، محقق برجسته نیز به تحقیق پرداخت و نتایج تحقیقات خود را با نام «ولیدالکعبه» به رشته تحریر درآورد.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی با اشاره به نحوه بیان این دو منبع برجسته تاریخ اسلام درباره خبر ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) تصریح میکند: در این دو منبع از عباس عموی پیامبر نقل شده که همراه با شخصی به نام یزید بن قعنب از دوستانش که جزو عشایر عرب بود، در کنار کعبه نشسته بودند و دیدند فاطمه بنت اسد وارد مسجدالحرام شد و دست به پرده کعبه برد و التماس کرد: «خدایا! درد زایمان مرا فرا گرفته است، تو را قسم به جدمان حضرت ابراهیم خلیل الرحمان(علیه السلام) این درد را یا تخفیف بدار تا به منزل برسم یا چارهای دیگر بساز».
وی در ادامه بیان کرده است: ناگهان دیدیم دیوار کعبه به سمت رکن یمانی که روبهروی در کنونی کعبه و کنار رکن حجرالاسود است، شکاف برداشت و آن بانو وارد کعبه شد، برخاستیم تا وضعیت را بنگریم که دیوار دوباره بسته شد!
مؤلف کتاب «کلیات تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی» با اشاره به تشکیک عدهای نسبت به این تصرف غیبی و غیرطبیعی ادامه میدهد: در مقابل، کسانی که تسلیم اعجاز و اوامر الهی هستند، میدانند هر گاه مشیت خدای متعالی اقتضا کند و لازم باشد، کاری خلاف وضع عادی انجام میدهد و این هم از آن موارد است، بنابراین در ادامه آمده، رفتند تا ابوطالب را که در آن برهه از زمان کلیددار کعبه بود، با خبر کنند. او کلید کعبه را آورد تا در را بگشایند، اما در باز نشد تا اینکه در حال انتظار باقی ماندند و دوباره آن شکاف باز شد و فاطمه بنت اسد با کودک خود از خانه کعبه بیرون آمد و این چنین امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در کعبه معظمه ولادت یافت و به «مولود کعبه» مشهور شد.
وی با اشاره به برخی اقوال که توسط عوام با این ماجرا درآمیخته است، بیان میکند: برای مثال در میان عوام شیعه شهرت دارد که در ساخت و سازهای مکرر کعبه در طول تاریخ، هر گاه در محل شکاف ورود و خروج فاطمه بنت اسد دیواری ساختهاند، پس از مدتی دوباره آن نقطه شکاف برداشته و در هیچ ساخت و ساز از بنای کعبه، نشده که اثر این شکاف را مخفی کنند، از این رو، در نهایت مجبور شدهاند شکاف را پر کنند.
بنابر گفته حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی، نه در منابع تاریخی و نه در هیچ حدیثی از امامان معصوم
(علیهم السلام) در این باره نکتهای یافت نمیشود، بلکه این شکافی که فعلاً دیده میشود، در همان موقعیت ورود فاطمه بنت اسد به کعبه برای آن است که در قدیم کعبه دو در داشته است و در ایام ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) و ورود فاطمه بنت اسد به وجود این دو در اشاره نشده، اما قریش پس از ولادت حضرت امیر(علیه السلام) درِ دیگری در همین جای شکاف ولادت نهاده بودند و بعدها در هر ساخت و ساز جدید (دلیل آن مشخص نیست) جای آن در را باقی گذاشتهاند، از این رو، دیوار کعبه را به گونهای میسازند که جای در مشخص بماند و در واقع اکنون شکافی نیست. به عبارت بهتر ربط دادن شکاف کنونی به جای ورود فاطمه بنت اسد به کعبه، اصل و اساس تاریخی و روایی ندارد.
وی درباره کیفیت نقل ائمه معصوم(علیهم السلام) از ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) در خانه کعبه ابراز میکند: طریق و سند یکی از اخبار این ولادت در کعبه، به حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) منتهی میشود و طریق دیگر آن به امام باقر و امام سجاد(علیهما السلام). امام سجاد (علیه السلام) به نقل از عباس بن عبدالمطلب همین خبر را بیان کردهاند.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی درباره نوع نگاه منابع متقدم تاریخ اسلام به ولادت امیرمؤمنان(علیه السلام) در کعبه میگوید: یکی از کهنترین منابعی که درباره ولادت حضرت علی(علیه السلام) در کعبه تصریح دارد، متعلق است به مرحوم سیدرضی، گردآورنده نهج البلاغه. وی پیش از گردآوری نهج البلاغه، نگارش کتابی درباره اهل بیت(علیهم السلام) را با عنوان «خصائص الائمه(علیهم السلام)» آغاز کرد که بخش نخست آن به امام علی(علیه السلام) اختصاص
داشت.
استاد برجسته حوزه علمیه ادامه میدهد: چون بخش نخست را نگاشت، منصرف شد و پس از آن به گردآوری نهج البلاغه پرداخت و چون در حدود چهل و اندی سالگی درگذشت، پس از او استادش مرحوم شیخ مفید کتاب دیگری را مختص چهارده معصوم (علیهم السلام) بویژه دوازده معصوم (علیهم السلام) نوشت که به «ارشاد» شیخ مفید معروف است. افزون بر این، معاصر وی یکی از علمای اهل سنت به نام حاکم نیشابوری در کتاب «مستدرک علی الصحیحین» (منظور صحیح سالم و صحیح بخاری است) به عنوان یکی از فضیلتهای امیرمؤمنان
(علیه السلام) مسأله ولادت آن حضرت را در کعبه ذکر میکند؛ این دو نقل نمونهای است از تصریح ولادت امام علی
(علیه السلام) در کعبه از منظر تاریخی و روایی.
حجت الاسلام والمسلمین یوسفی غروی در پاسخ به این پرسش که آیا برای زیر سؤال بردن فضیلت ولادت امیرمؤمنان
(علیه السلام) در کعبه جعل سند و حدیث هم انجام شده است یا خیر؟ میگوید: در این باره تشکیکهایی شده است، اما در منابع متقن نظیر دو کتابی که ذکر شد؛ یعنی «علی(ع)، ولید الکعبه» و «ولید الکعبه» بهترین ردیات بر این تشکیکها ارایه شده و هر کس بخواهد تشکیک کند، ابتدا باید منابع و مصادر این مهم را در این دو کتاب بخواند و پس از آن اگر پرسشی باقی بود، مطرح کند؛ زیرا این دو کتاب به نوعی فصل الخطاب
پاسخ به تشکیکها درباره ولادت امام علی(علیه السلام) در کعبه است. وی در پایان خاطرنشان میکند: نکته مهم آن است که تشکیک کنندگان در اصل ولادت در کعبه بهانه تراشی نمیکنند، بلکه میخواهند وانمود کنند به جای امیرمؤمنان
(علیه السلام) شخصی به نام حکیم بن حزام در کعبه متولد شده است؛ این یعنی تشکیک بر سر ولادت در کعبه نیست و این اعجاز پذیرفته میشود، بلکه تلاش است برای زیر سؤال بردن فضایل امیرمؤمنان(علیه السلام) و سلب این فضایل از آن حضرت.
۵ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۱۲:۰۲
کد خبر: 371664
قدس آنلاین/آمنه مستقیمی: برای مولای متقیان علی(علیه السلام) فضایلی است که هیچ بشری توان درک آنها را ندارد، چه رسد به داشتنشان! از جمله این فضیلتها، ولادت در کعبه است که در طول تاریخ برای هیچ انسان دیگری سابقه نداشته است، برای همین دشمنان ایشان همواره در طول تاریخ کوشیدهاند از راههای گوناگون این فضیلت انحصاری امام علی(علیه السلام) را زیر سؤال ببرند.
نظر شما